by Adam Mickiewicz (1798 - 1855)
Translation by Ludwik Lejzer Zamenhof (1859 - 1917)
Czaty
Language: Polish (Polski)
Z ogrodowéj altany, Wojewoda zdyszany, Bieży w zamek z wściek łościek i trwogą; Odchyliwszy zasłony, Spojrzał w łoże swéj żony, Pojrzał, zadrżał, nie znalazł nikogo! Wzrok opuścił ku ziemi, I rękami drżącemi Siwe wąsy pokręca i duma. Wzrok od łoża odwrócił, W tył wyloty zarzucił, I zawołał kozaka Nauma. "Hej kozaku, ty chamie, czemu w sadzie przy brannie Niéma nocą ni psa, ni pachołka? Weź mi torbę borsuczą I janczarkę hajduczą I mą strzelbę gwintówkę zdejm s kołka." Wzięli bronie, wypadli, Do ogrodu się wkradli, Kędy szpaler altanę obrasta. Na darniowém siedzeniu, Coś bieleje się w cieniu, To siedziała w bieliźnie niewiasta. Jedną ręką swe oczy, Kryła w puklach warkoczy, I pierś kryła pod rąbek bielizny; Drugą ręką od łona Odpychała ramiona Klęczącego u kolan mężczyzny. Ten ściskając kolana, Mówił doniéj: "Więc już wszystko, jam wszystko utracił? Nawet twoje westchnienia, Nawet ręki ściśnienia Wojewoda już z góry zapłacił? Ja choć z takim zapałem, Tyle lat cię kochałem, Będę kochał i jęczał daleki, On nie kochał, nie jęczał, Tylko trzosem zabrzęczał, Tyś mu wszystko przedała na wiki! Ja na wiernym koniku, Przy księżyca promyku, Biegę tutaj przez chłody i słoty; Bym cię witał westchnieniem, I pożegnał życzeniem Dobréj nocy i długiéj pieszczoty." Ona jeszcze nie słucha, On jéj szepce do ucha Nowe skargi czy nowe zaklęcia: Aż wzruszona, zemdlona, Opuściła ramiona, I schyliła się w jego objęcia. Wojewoda z kozakiem, Przyklęknęli za krzakiem, I dobyli z zapasa naboje, I odcięli zębami I przybili sztęflami, Prochu garść i grankulek we dwoje. "Panie!" kozak powiada, "Ja kiś bies mię napada, Ja niemogę zastrzelić téj dziewki; Gdym półkurcze odwodził, Zimny dreszcz mię przechodził, I stoczyła się łza do panewki." Ciszéj, plemię hajducze, Ja cię płakać nauczę, Masz tu z prochem leszczyńskim sakiewkę: Podsyp zapał, a żywo, Sczyść paznokciem krzesiwo, Potém palnij w twój łeb, lub wtę dziewkę. Wyżéj!... w prawo!... pomału!... Czekaj mego wystrzału, Piérwéj musi w łeb dostać Pan młody." Kozak odwiódł, wycelił, Nie czekając wystrzelił, I ugodził w sam łeb wojewody.
Authorship:
- by Adam Mickiewicz (1798 - 1855) [author's text not yet checked against a primary source]
Musical settings (art songs, Lieder, mélodies, (etc.), choral pieces, and other vocal works set to this text), listed by composer (not necessarily exhaustive):
- by Carl Loewe (1796 - 1869), "Czaty", op. 49 no. 1 (1835), published 1835, from Die Polnischen Balladen, Heft I, no. 1, also set in German (Deutsch) [sung text checked 1 time]
- by Stanisław Moniuszko (1819 - 1872), "Czaty" [sung text checked 1 time]
Settings in other languages, adaptations, or excerpts:
- Also set in German (Deutsch), a translation by Carl von Blankensee ; composed by Carl Loewe.
Other available translations, adaptations or excerpts, and transliterations (if applicable):
- ESP Esperanto (Ludwik Lejzer Zamenhof) , "La vojevodo"
Researcher for this text: Emily Ezust [Administrator]
This text was added to the website: 2004-01-17
Line count: 78
Word count: 329
La vojevodo
Language: Esperanto  after the Polish (Polski)
En vespero somera vojevodo kolera Al la hejma kastelo rapidas; Al la lito edzina kun teruro senfina Li alvenas,—neniun li vidas. En doloro brulanta kaj per mano tremanta Sian grizan lipharon li prenis, De la lito foriris, la manikojn retiris Kaj ektondris—kozako alvenis. "Kial, best' abomena, mia pordo ĝardena Restas nokte sen hundo, sen gardo? Prenu tuj mian sakon kaj pafilon kozakan Kaj silente min sekvu, bastardo!" Kun pafil' en la mano al ĝardena altano Ili ambaŭ sen bru' alŝteliĝas. Sur la benka herbaĵo ia lumas blankaĵo : En tolaĵo virino vidiĝas. Unu manon levinte, la okulojn kovrinte, Per la dua forpuŝi ŝi penis Unu viron petantan, surgenue starantan, Kiu nun en la brakoj ŝin tenis. Kaj en flama fervoro li parolis : "Ho, koro, Ĉu jam ĉio por ĉiam perdita? Eĉ la premoj de l' mano per la mon' de l' tirano Ĉiuj estas jam foraĉetitaj? Mi vin tiel amadis, por vi tiel bruladis,— Malproksime nun plori mi devas; Li ne amis, ne ploris, nur per mon' eksonoris,— Kaj li ĉion por ĉiam ricevas. Sur la brusto anĝela lia kapo malbela En dorloto de nun ripozados, De la roza buŝeto, de la ruĝa vangeto, Li ĉielan feliĉon suĉados. Sur ĉevalo fidela, en vetero kruela, Mi rapidas al mia anĝelo— Por sopire foriri kaj al vi nur deziri Bonan nokton en lia kastelo . . ." Ŝi silentas senmove; li komencas denove Sian plendon kun petoj kaj ploro, Ĝis, la brakojn lasinte, la konscion perdinte, Ŝi defalis al li al la koro. En l'arbaĵo silente, aŭskultante atente, Staras ambaŭ gardantoj kovritaj, Ili staras genue, en la manoj senbrue La pafiloj ektremis ŝargitaj. "Estro"! diris kozako, "ia stranga atako Al mi ligas subite la manon; Brulan sentis mi larmon kaj skuantan malvarmon, Kiam tuŝi mi volis la ĉanon." —"Pesto! mi vin jam skuos, mi vin plori instruos! Jen saketo kun pulvo : sen vorto Vi preparos, vi pafos, kaj se ŝin vi ne trafos. Mi edzigos vin mem kun la morto. "Supren, dekstren, senskue! Mi ekpafos,—l'unue De l' amanto diskrevu la koro." La servanto ektiris, kaj la kuglo eniris En la frunton de . . . lia sinjoro.
Confirmed with Fundamenta Krestomatio translated by Ludwik Lejzer Zamenhof
Authorship:
- by Ludwik Lejzer Zamenhof (1859 - 1917), "La vojevodo" [author's text checked 1 time against a primary source]
Based on:
- a text in Polish (Polski) by Adam Mickiewicz (1798 - 1855)
Musical settings (art songs, Lieder, mélodies, (etc.), choral pieces, and other vocal works set to this text), listed by composer (not necessarily exhaustive):
- [ None yet in the database ]
Researcher for this page: Andrew Schneider [Guest Editor]
This text was added to the website: 2019-08-02
Line count: 56
Word count: 357