Dos cantos gallegos

Aqués que tén fama d' honrados na vila
roubáronme tanta brancura qu' eu tiña;
botáronme estrume nas galas dun día,
a roupa de cote puñéronma en tiras.

Nin pedra deixaron en dond' eu vivira;
sin lar, sin abrigo, morei nas curtiñas;
ó raso cas lebres dormín nas campías;
meus fillos... ¡meus anxos!... que tant' eu quería,
¡morreron, morreron ca fame que tiñan!

Quedei deshonrada, mucháronm' a vida,
fixéronm' un leito de toxos e silvas;
i en tanto, os raposos de sangre maldita,
tranquilos nun leito de rosas dormían.

     *

-- Salvádeme ¡ouh, xueces!, berrei... ¡Tolería!
De min se mofaron, vendeum' a xusticia.
-- Bon Dios, axudaime, berrei, berrei inda...
tan alto qu' estaba, bon Dios non m' oíra.
Estonces, cal loba doente ou ferida,
dun salto con rabia pillei a fouciña,
rondei paseniño... (ne' as herbas sentían)
i a lúa escondíase, i a fera dormía
cos seus compañeiros en cama mullida.

Mireinos con calma, i as mans estendidas,
dun golpe ¡dun soio! deixeinos sin vida.
I ó lado, contenta, senteime das vítimas,
tranquila, esperando pola alba do día.

I estonces... estonces cumpreuse a xusticia:
eu, neles; i as leises, na man qu' os ferira.

Teño tres pitas brancas
e un galo negro,
que han de poñer bôs hovos,
andand' o tempo.
Y hei de vendel-os caros
pol-o Xaneiro,
y hei de xuntal-os cartos
para un mantelo,
y heino de levar posto
no casamento,
y hei, por mira, Marica,
vai por un neto,
e antramentas non quitas
ese cerellos,
y as pitas van medrando
c' o galo negro,
para poñel-os hovos,
e todo aquelo
d' o Xaneiro, d' os cantos,
y o casamento,
miña prenda da alma,
¿vamos bebendo!