Get`many`, get`many`, yakby`-to vy` vstaly`,
Vstaly`, pody`vy`ly`s` na toj Chy`gy`ry`n,
Shho vy` buduvaly`, de vy` panuvaly`!
Zaplakaly` b tyazhko, bo vy` b ne piznaly`
Kozacz`koyi slavy` ubogy`x ruyin.

Bazary`, de vijs`ko, yak more chervone,
Pered bunchukamy`, buvalo, gory`t`,
A yasnovel`mozhny`j, na voronim koni,
Bly`sne bulavoyu — more zaky`py`t`…
Zaky`py`t`, i rozly`losya
Stepamy`, yaramy`;
Ly`xo mliye pered ny`my`…
A za kozakamy`…
Ta shho j kazat`? My`nulosya;
A te, shho my`nulo,
Ne zgadujte, pany`-braty`[,
Bo shhob ne pochuly`.
Ta j shho z togo, shho zgadayesh?
Zgadayesh — zaplachesh.
Nu, xoch glyanem na Chy`gy`ry`n,
Koly`s`-to kozachy`j]1.

Iz-za lisu, z-za tumanu,
Misyacz` vy`ply`vaye,
Chervoniye, krugloly`cy`j,
Gory`t`, a ne syaye,
Nenache zna, shho ne treba
Lyudyam jogo svitu,
Shho pozhary` Ukrayinu
Nagriyut`, osvityat`.
I smerklosya, a v Chy`gry`ni,
Yaku domovy`ni.
Sumno-sumno. (Otak bulo
Po vsij Ukrayini
Proty`v nochi Makoviya,
Yak nozhi svyaty`ly`).
Lyudej ne chut`; cherez bazar
Kazhan kostokry`ly`j
Perelety`t`; na vy`goni
Sova zavy`vaye.

A de zh lyude?.. Nad Tyasmy`nom.
U temnomu gayu,
Zibraly`sya; stary`j, maly`j,
Ubogy`j, bagaty`j
Poyednaly`s`,— dozhy`dayut`
Vely`kogo svyata.
U temnomu gayu, v zelenij dibrovi,
Na pry`poni koni otavu skubut`;
Osidlani koni, voroni gotovi.
Kudy`-to poyidut`? kogo povezut`?
On kogo, dy`vit`sya. Lyagly` po doly`ni,
Nenache poby`ti, ni slova ne chut`.
Oto gajdamaky`. Na g`valt Ukrayiny`
Orly` naletily`; vony` roznesut`
Lyaxam, zhy`dam karu;
Za krov i pozhary`
Peklom gajdamaky` lyaxam oddadut`.

Popid dibrovoyu stoyat`
Vozy` zaliznoyi tarani:
To shhedroyi gosty`necz` pani.
Umila shho komu davat`,
Nivroku yij, nexaj czarstvuye;
Nexaj ne vady`t`, yak ne chuye!
Pomizh vozamy` nigde stat`:
Nenache v irij, naletilo
Z Smilyanshhy`ny`, z Chy`gy`ry`na
Proste kozacztvo, starshy`na,
Na pevne dilo naletily`.
Kozacz`ke panstvo poxodzhaye
V ky`reyax chorny`x, yak ody`n,
Ty`xen`ko, xodya, rozmovlyaye
I poglyadaye na Chy`gry`n.
 
Starshy`na pervy`j
Stary`j Golovaty`j shhos` duzhe koverzuye.
 
Starshy`na drugy`j
Mudra golova, sy`dy`t` sobi v xutori, 
niby` ne znaye nichogo, a dy`vy`shsya — skriz` Golovaty`j.
“Koly` sam,— kazhe,— ne povershu, to sy`novi peredam”.
 
Starshy`na tretij
Ta j sy`n zhe shtuka! YA vchora zustrivsya z Zaliznyakom; 
take rozkazuye pro jogo, shho czur jomu! “Koshovy`m, — 
kazhe, — bude, ta j godi; a mozhe, shhe i get`manom, koly` teye…”
 
Starshy`na drugy`j
A G`onta nashho? a Zaliznyak? Do G`onty` sama…" 
sama py`sala: “Koly`,— kazhe…”
 
Starshy`na pervy`j
Czy`t`te ly`shen`, zdayet`sya, dzvonyat`!
 
Starshy`na drugy`j
Ta ni, to lyude gomonyat`.
 
Starshy`na pervy`j
Gomonyat`, poky` lyaxy` pochuyut`. Ox, stari golovy` ta rozumni: 
xy`meryat`-xy`meryat` ta j zroblyat` z lemesha shvajku. 
De mozhna lantux, tam torby` ne treba. Kupy`ly` xrinu, 
treba z'yisty`; plachte, ochi, xoch povy`laz`te: bachy`ly`, 
shho kupovaly`; grosham ne propadat`! A to dumayut`, 
dumayut`, ni vgolos, ni movchky`; a lyaxy` dogadayut`sya — 
ot tobi j pshy`k! Shho tam za rada? chom vony` ne dzvonyat`? 
Chy`m spy`ny`sh narod, shhob ne gomoniv? Ne desyat` dush, 
a, slava bogu, vsya Smilyanshhy`na, koly` ne vsya Ukrayina. 
On, chuyete? spivayut`.
 
Starshy`na tretij
Spravdi, spiva shhos`; pidu spy`nyu.
 
Starshy`na pervy`j
Ne spy`nyaj, nexaj sobi spivaye, aby` ne golosno.
 
Starshy`na drugy`j
Oto, mabut`, Volox! Ne vterpiv-taky` stary`j duren`; 
treba, ta j godi!
 
Starshy`na tretij
A mudro spivaye! koly` ne posluxayesh, use inshu. 
Pid krad`mos`, bratci, ta posluxayem, a ty`m chasom zadzvonyat`.
 
Starshy`na pervy`j i drugy`j
A shho zh? to j xodimo!

Starshy`na tretij
Dobre, xodimo.
Starshy`ny` ny`shkom staly` za dubom, a pid dubom sy`dy`t` 
slipy`j kobzar; krugom jogo zaporozhci i gajdamaky`. 
Kobzar spivaye z povagoyu i negolosno.

“Oj voloxy`, voloxy`,
Vas ostalosya troxy`;
I vy`, moldavany`,
Teper vy` ne pany`;
Vashi gospodari
Najmy`ty` tataram,
Turecz`ky`m sultanam.
V kajdanax, v kajdanax!
Godi zh, ne zhurit`sya;
Garno pomolit`sya,
Bratajtesya z namy`,
Z namy`, kozakamy`;
Zgadajte Bogdana,
Starogo get`mana;
Budete panamy`,
Ta, yak my`, z nozhamy`,
Z nozhamy` svyaty`my`,
Ta z bat`kom Maksy`mom
Syu nich pogulyayem,
Lyaxiv pogojdayem,
Ta tak pogulyayem,
Shho azh peklo zasmiyet`sya,
Zemlya zatryaset`sya,
Nebo zapalaye…
Dobre pogulyayem!”
 
Zaporozhecz`
Dobre pogulyayem! pravdu stary`j spiva, yak ne breshe. 
A shho b to z jogo za kobzar buv, yakby` ne volox!
 
Kobzar
Ta ya j ne volox; tak til`ko — buv koly`s` u Voloshhy`ni, 
a lyude j zovut` Voloxom, sam ne znayu za shho.
 
Zaporozhecz`
Nu, ta darma; utny` shhe yaku-nebud`. Anu ly`shen` pro bat`ka Maksy`ma ushkvar.
 
Gajdamaka
Ta ne golosno, shhob ne pochula starshy`na.
 
Zaporozhecz`
A shho nam vasha starshy`na? pochuye, tak posluxa, 
koly` maye chy`m sluxaty`, ta j godi. U nas ody`n starshy`j — 
bat`ko Maksy`m; a vin yak pochuye, to shhe karbovancya dast`. 
Spivaj, starche bozhy`j, ne sluxaj jogo.
 
Gajdamaka
Ta vono tak, choloviche; ya ce j sam znayu, ta os` shho: 
ne tak pany`, yak pidpanky`, abo — poky` sonce zijde, 
to rosa ochi vy`yist`.
 
Zaporozhecz`
Brexnya! Spivaj, starche bozhy`j, yaku znayesh, 
a to j dzvona ne dizhdemo — posnemo.
 
Gurtom
Spravdi, posnemo; spivaj yaku-nebud`.
 
Kobzar
(spivaye)
“Lita orel, lita sy`zy`j
Popid nebesamy`;
G`ulya Maksy`m, g`ulya bat`ko
Stepamy`-lisamy`.
Oj litaye orel sy`zy`j,
A za ny`m orlyata;
G`ulya Maksy`m, g`ulya bat`ko,
A za ny`m xlop'yata.
Zaporozhci ti xlop'yata,
Sy`ny` jogo, dity`,—
Pomirkuye, zagadaye,
Chy` by`ty`, chy` py`ty`,
Chy` tancyuvat`; to j ushkvaryat`,
Azh zemlya tryaset`sya.
Zaspivaye — zaspivayut`,
Azh ly`xo smiyet`sya.
Gorilku, med ne charkoyu —
Postavcem cherkaye,
A voroga, zaplyushhy`vshy`s`,
Kata, ne my`naye.
Otaky`j-to nash otaman,
Orel sy`zokry`ly`j!
I voyuye, i garcyuye
Z usiyeyi sy`ly`.
Nema v jogo ni oseli,
Ni sadu, ni stavu…
Step i more; skriz` by`ty`j shlyax,
Skriz` zoloto, slava.
Shanujtesya zh, vrazhi lyaxy`,
Skazheni sobaky`:
Jde Zaliznyak Chorny`m shlyaxom,
Za ny`m gajdamaky`”.
 
Zaporozhecz`
Oce-to tak! vchy`sty`v, nichogo skazaty`: i do ladu, 
i pravda. Dobre, dalebi, dobre! Shho xoche, to tak i vtne. 
Spasy`bi, spasy`bi —
 
Gajdamaka
YA shhos` ne vtoropav, shho vin spivav pro gajdamakiv?
 
Zaporozhecz`
Yaky`j-bo ty` bevz` i spravdi! Bachy`sh, os` shho vin spivav: 
shhob lyaxy` pogani, skazheni sobaky`, kayaly`s`, 
bo jde Zaliznyak Chorny`m shlyaxom z gajdamakamy`, 
shhob lyaxiv, bachy`sh, rizaty`…
 
Gajdamaka
I vishaty`, i morduvaty`! Dobre, yej-bogu, dobre! 
Nu, ce tak! Dalebi, dav by` karbovancya, yakby` buv ne propy`v uchora! 
Shkoda! Nu, nexaj stara v'yazne, bil`she m'yasa bude - 
Poborguj, bud` laskav, zavtra oddam. Utny` shhe shho-nebud` pro gajdamakiv.
 
Kobzar
Do groshej ya ne duzhe lasy`j. Aby` bula laska sluxaty`, 
poky` ne oxry`p, spivaty`mu; a oxry`pnu — charochku, 
drugu tiyi ledashhy`ci-zhy`vy`ci, yak to kazhut`, ta j znovu. 
Sluxajte zh, panove gromado!
“Nochuvaly` gajdamaky`
V zelenij dibrovi,
Na pry`poni pasly` koni,
Sidlani, gotovi.
Nochuvaly` lyashky`-panky`
V budy`nkax z zhy`damy`,
Napy`ly`sya, prostyagly`sya
Ta j…”
 
Gromada
Czy`t` ly`shen`! zdayet`sya, dzvonyat`. Chuyesh?.. shhe raz… o!..
“Zadzvony`ly`, zadzvony`ly`!” —
Pishla luna gayem.
“Idit` zhe vy` ta molites`,
A ya dospivayu”.

Povaly`ly` gajdamaky`,
Azh stogne dibrova;
Ne povezly`, a na plechax
Chumacz`ki volovi
Nesut` vozy`. A za ny`my`
Slipy`j Volox znovu:
“Nochuvaly` gajdamaky`
V zelenij dibrovi”.
Shkandy`baye, kurny`kaye,
I gy`ch ne do rechi.
“Nu ly`sh inshu, starche bozhy`j!” —
Z vozamy` na plechax
Kry`chat` jomu gajdamaky`.
“Dobre, xlopci, nate!
Otak! otak! dobre, xlopci!
A nute, xlop'yata,
Ushkvary`mo!”
Zemlya gnet`sya.
A vony` z vozamy`
Tak i rizhut`. Kobzar graye,
Dodaye slovamy`:
“On gop taky` tak!
Kly`che Gandzyu kozak:
“Xody`, Gandzyu, pozhartuyu,
Xody`, Gandzyu, pociluyu;
Xodim, Gandzyu, do popa
Bogu pomoly`t`sya;
Nema zhy`ta ni snopa,
Vary` vareny`ci”.
Ozheny`vsya, zazhury`vsya —
Nichogo nemaye;
U ryadny`ni rostut` dity`,
A kozak spivaye:
“I po xati ty`-ny`-ny`,
I po sinyax ty`-ny`-ny`,
Vary`, zhinko, ly`ny`,
Ty`-ny`-ny`, ty`-ny`-ny`!”

“Dobre! Dobre! Shhe raz! Shhe raz!”
Kry`chat` gajdamaky`.

“Oj gop togo dy`va!
Navary`ly` lyaxy` py`va,
A my` budem shy`nkuvat`,
Lyashkiv-pankiv chastuvat`.
Lyashkiv-pankiv pochastuyem,
Z panyankamy` pozhartuyem.
Oj gop taky` tak!
Kly`che pannu kozak:
“Panno, ptashko moya!
Panno, dole moya!
Ne soromsya, daj ruchen`ku,
Xodim pogulyajmo;
Nexaj lyudyam ly`xo sny`t`sya,
A my` zaspivajmo.
A my` zaspivajmo,
A my` posidajmo,
Panno, ptashko moya,
Panno, dole moya!”

“Shhe raz, shhe raz!”

“Yakby` taky` abo tak, abo syak,
Yakby` taky` zaporoz`ky`j kozak,
Yakby` taky` molody`j, molody`j,
Xoch po xati b povody`v, povody`v.
Strax meni ne xochet`sya
Z stary`m didom morochy`t`sya.
Yakby` taky`…”

[“Czu-czu, skazheni! sxamenit`sya!
Bach, rozxody`ly`sya! A ty`,
Stara sobako, de b moly`t`sya,
Verzesh tut pogan`. Ot chorty`!”
Kry`chy`t` otaman. Opy`ny`ly`s`;
Azh cerkov bachat`. Dyak spiva,
Popy` z kady`lamy`, z kropy`lom;
Gromada — niby` nezhy`va,
Anitelen`… Pomizh vozamy`
Popy` z kropy`lamy` pishly`;
Za ny`my` korogvy` nesly`,
Yak na Vely`kden` nad paskamy`.]1
“Molites`, bratiya, molites`! —
[Tak blagochy`nny`j nachy`na. — ]1
Krugom svyatogo Chy`gry`na
Storozha stane z togo svitu,
Ne dast` svyatogo rozpy`nat`.
A vy` Ukrayinu xovajte:
Ne dajte materi, ne dajte
V rukax u kata propadat`.
Od Konashevy`cha i dosi
Pozhar ne gasne, lyude mrut`,
Konayut` v tyurmax, goli, bosi…
Dity` nexreshheni rostut`,
Kozacz`ki dity`; a divchata!..
Zemli kozacz`koyi krasa
U lyaxa v'yane, yak persh maty`,
I nepokry`taya kosa
Sty`dom sichet`sya; kari ochi
V nevoli gasnut`; rozkuvat`
Kozak sestru svoyu ne xoche,
Sam ne soromy`t`sya konat`
V yarmi u lyaxa… gore, gore!
Molites`, dity`! strashny`j sud
Lyaxy` v Ukrayinu nesut` —
I zary`dayut` chorni gory`.
Zgadajte pravedny`x get`maniv:
De yix mogy`ly`? de lezhy`t`
Ostanok slavnogo Bogdana?
De Ostryany`cy`na stoyit`
Xoch by` ubogaya mogy`la?
De Naly`vajkova? nema!
Zhy`vogo j mertvogo spaly`ly`.
De toj Bogun, de ta zy`ma?
Ingul shhozy`mu zamerzaye —
Bogun ne vstane zagaty`t`
Shlyaxets`ky`m trupom. Lyax gulyaye!
Nema Bogdana — chervony`t`
I Zhovti Vody`, j Ros` zelenu.
Sumuye Korsun` starodenny`j:
Nema zhurbu z ky`m podily`t`.
I Al`ta plache: “Tyazhko zhy`ty`!
YA soxnu, soxnu… de Taras?
Nema, ne chut`… ne v bat`ka dity`!”
Ne plachte, bratiya: za nas
I dushi pravedny`x, i sy`la
Arxistraty`ga My`xayila.
Ne za goramy` kary` chas.
Molites`, bratiya!”

Moly`ly`s`,
Moly`ly`s` shhy`ro kozaky`,
Yak dity`, shhy`ro; ne zhury`ly`s`,
Gadaly` teye… a zroby`los` —
Nad kozakamy` xustochky`!
Odno dobro, odna slava —
Biliye xusty`na,
Ta j tu znimut`…
A dy`yakon:
“Nexaj vorog gy`ne!
Berit` nozhi! osvyaty`ly`”.
Udary`ly` v dzvony`,
Reve gayem: “Osvyaty`ly`!”
Azh serce xolone!
Osvyaty`ly`, osvyaty`ly`!
Gy`ne shlyaxta, gy`ne!
Rozibraly`, zably`shhaly`
Po vsij Ukrayini.